Đột quỵ đối với cuộc sống chúng ta không còn quá xa lạ. Nhưng có nhiều người vẫn chủ quan với vấn đề này. Thông qua bài viết này, các bạn sẽ biết được dấu hiệu, triệu chứng và nguyên nhân xảy ra hiện tượng này. Cùng với đó, là cách phòng ngừa trước khi quá muộn.

1. Đột quỵ xảy ra khi nào?

Đột quỵ xuất hiện khi nguồn cung cấp máu cho một phần não bộ của bạn bị gián đoạn hoặc giảm. Từ đó, ngăn cản các mô não nhận được oxy và chất dinh dưỡng và tế bào não bắt đầu chết trong vài phút.

Đột quỵ được điều trị kịp thời là việc rất quan trọng. Chính vì thế, để có thể làm giảm tổn thương não và các biến chứng khác bạn nên có những hành động sớm trước khi xảy ra. Các phương pháp điều trị hiệu quả cũng có thể giúp ngăn ngừa tàn tật do biến chứng của bệnh.

2. Các triệu chứng của đột quỵ

2.1. Các dấu hiệu và triệu chứng

• Khó nói: bạn có thể bị nhầm lẫn với nói ngọng hoặc lời nói khó hiểu.
• Tê mặt, cánh tay hoặc chân bạn chúng đều có thể bị tê đột ngột, yếu hoặc tê liệt ở mặt, cánh tay hoặc chân. Đặc điểm này thường chỉ ảnh hưởng đến một phần hoặc một bên cơ thể bạn. 
• Các vấn đề về nhìn ở một hoặc cả hai mắt. Bạn có thể đột nhiên bị mờ hoặc thâm đen ở một hoặc cả hai mắt,…
• Đau đầu dữ dội, có thể kèm theo nôn mửa, chóng mặt hoặc ý thức bị thay đổi, có thể cho thấy bạn đang bị đột quỵ.
• Đi lại khó khăn. Bạn có thể bị vấp ngã hoặc mất thăng bằng. Bạn cũng có thể bị chóng mặt đột ngột hoặc mất khả năng phối hợp.

2.2. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Hãy ngay lập tức gọi cho bác sĩ của bạn hay cơ sở y tế, khi bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của đột quỵ. Ngay cả khi chúng dường như chỉ đến thoáng qua và biến mất hoặc chúng biến mất hoàn toàn. Hãy suy nghĩ “nhanh chóng” và làm những việc sau

• Khuôn mặt: yêu cầu người đó mỉm cười và xem một bên mặt có bị xệ không?
• Cánh tay: bạn hãy yêu cầu người bạn nghi ngờ giơ cả hai cánh tay của họ lên. Xem xem một cánh tay của người đó có thả xuống phía dưới không? Hay là một cánh tay không thể vươn lên?
• Phát biểu: yêu cầu người đó hãy lặp lại một cụm từ nào đó đơn giản thôi. Quan sát xem lời nói của người ấy có nói ngọng hay lạ không?
• Thời gian: nếu bạn quan sát thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy gọi cấp cứu hoặc trợ giúp y tế khẩn cấp ngay lập tức.

Bạn có thể gọi 911 hoặc số khẩn cấp tại địa phương nơi bạn sinh sống ngay lập tức. Đừng đợi xem các triệu chứng có dừng lại hay không bởi vì mỗi phút đều có giá trị ngàn vàng. Đột quỵ càng lâu và không được điều trị thì nguy cơ tổn thương não và tàn tật càng lớn. Nếu bạn đang ở cùng với người mà bạn nghi ngờ đang bị đột quỵ, hãy quan sát người đó cẩn thận trong khi chờ hỗ trợ khẩn cấp.

2.3. Các biến chứng của đột quỵ

Đột quỵ có thể gây ra tàn tật tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào thời gian não thiếu máu và bộ phận bị ảnh hưởng. Các biến chứng có thể gồm:

• Tê liệt hoặc mất vận động của cơ: bạn có thể bị liệt một bên cơ thể hoặc mất kiểm soát một số cơ nhất định, chẳng hạn như một bên mặt hoặc một bên cánh tay.
• Khó nói hoặc nuốt: bệnh có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát các cơ trong miệng và cổ họng, khiến bạn khó nói chuyện rõ ràng, nuốt hoặc ăn. Bạn cũng có thể gặp khó khăn với ngôn ngữ, bao gồm nói hoặc hiểu giọng nói, đọc hoặc viết.
• Mất trí nhớ, suy nghĩ trở nên khó khăn: người từng bị đột quỵ đều có khả năng bị mất trí nhớ. Những người khác có thể gặp khó khăn trong việc suy nghĩ, lập luận, đưa ra phán đoán và hiểu các khái niệm.
• Vấn đề tình cảm: những người đã từng bị đột quỵ có thể gặp khó khăn hơn trong việc kiểm soát cảm xúc của mình, đặc biệt họ có thể bị trầm cảm.
• Đau đớn: đau, tê hoặc các cảm giác bất thường khác có thể xảy ra ở các bộ phận của cơ thể vì bị ảnh hưởng bởi đột quỵ. Ví dụ, nếu một cơn đột quỵ khiến bạn mất cảm giác ở cánh tay trái, bạn có thể xuất hiện cảm giác ngứa ran khó chịu ở cánh tay đó.
• Thay đổi các hành vi và khả năng tự chăm sóc bản thân mình. Những người đã từng bị đột quỵ trở nên thu mình hơn. Họ có thể cần giúp đỡ trong việc chải chuốt và làm việc nhà hàng ngày.

3. Nguyên nhân dẫn đến đột quỵ

Có hai nguyên nhân chính gây ra đột quỵ: một là động mạch bị tắc nghẽn nguyên nhân này là do thiếu máu cục bộ. Hai là rò rỉ hoặc vỡ mạch máu hay còn được gọi là xuất huyết. Một số người có thể chỉ bị gián đoạn lưu lượng máu lên não tạm thời, được gọi là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), không gây ra các triệu chứng lâu dài.

3.1. Do thiếu máu cục bộ

Xem thêm:

• TOP 20 loại nước uống giảm mỡ bụng & giảm cân hiệu quả
• Lắc vòng có tốt không? Bí quyết lắc vòng để giảm eo, giảm mỡ bụng
• Black Tea Macchiato – Cơn sốt hiện nay của giới trẻ

Nó xảy ra khi các mạch máu của não bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn, làm giảm lưu lượng máu nghiêm trọng. Các mạch máu bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp là do chất béo tích tụ trong mạch máu. Do cục máu đông hoặc các mảnh vụn khác di chuyển qua mạch máu của bạn và đọng lại trong các mạch máu trong não của bạn.

Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy nhiễm COVID-19 có thể là nguyên nhân có thể gây ra đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Đây cũng là phát hiện ban đầu và vẫn cần phải nghiên cứu thêm.

3.2. Đột quỵ xuất huyết

Đột quỵ xuất huyết xuất hiện khi một mạch máu nào đó trong não bộ của bạn bị rò rỉ hoặc bị vỡ. Xuất huyết não có thể do nhiều bệnh lý ảnh hưởng đến mạch máu của bạn. Các yếu tố liên quan đến đột quỵ xuất huyết bao gồm

• Huyết áp cao chính là lượng đường trong máu tăng mà bạn không kiểm soát được.
• Điều trị quá mức bằng thuốc làm loãng máu (thuốc chống đông máu).
• Phình tại các điểm yếu trong thành mạch máu của bạn (chứng phình động mạch).
• Chấn thương ví dụ chẳng hạn như trước đây bạn từng bị tai nạn giao thông.
• Protein lắng đọng trong thành mạch máu dẫn đến thành mạch bị suy yếu (bệnh mạch máu não dạng amyloid).
• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ dẫn đến xuất huyết.

Một nguyên nhân ít phổ biến hơn gây chảy máu trong não là do vỡ một đám rối bất thường của các mạch máu có thành mỏng (dị dạng động mạch).

3.3. Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA)

Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA) đôi khi được gọi là chứng đột quỵ . Là một giai đoạn tạm thời của các triệu chứng tương tự như những triệu chứng bạn gặp trong đột quỵ. Nguyên nhân là do lượng máu cung cấp cho một phần não của bạn bị giảm tạm thời, có thể kéo dài ít nhất là năm phút.

Giống như đột quỵ do thiếu máu cục bộ, TIA xảy ra khi một cục máu đông hoặc các mảnh vụn làm giảm hoặc chặn dòng máu đến một phần của hệ thần kinh của bạn.

Bạn cần tìm kiếm sự chăm sóc khẩn cấp ngay cả khi bạn chỉ nghĩ rằng bạn đã bị TIA vì các triệu chứng của bạn rõ ràng hơn rất nhiều. Nếu bạn bị TIA, điều đó có nghĩa là bạn có thể bị tắc nghẽn một phần hoặc hẹp một phần động mạch dẫn đến não của bạn. Có TIA làm tăng nguy cơ bị đột quỵ toàn phát sau này của bạn hơn.

3.4. Các yếu tố rủi ro có thể dẫn đến đột quỵ

Các yếu tố về lối sống

• Thừa cân hoặc béo phì.
• Không hoạt động thể chất.
• Uống nhiều bia rượu.
• Sử dụng ma túy bất hợp pháp như cocaine và methamphetamine

Các yếu tố nguy cơ y tế

• Huyết áp cao.
• Hút thuốc lá hoặc bạn tiếp xúc hít phải khói thuốc là một cách bị động.
• Cholesterol cao.
• Bệnh tiểu đường.
• Khó thở khi ngủ. 
• Bệnh tim mạch, bao gồm suy tim, dị tật tim, nhiễm trùng tim hoặc nhịp tim bất thường, chẳng hạn như rung nhĩ.
• Tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị đột quỵ, đau tim hoặc cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua.

Các yếu tố khác có liên quan đến nguy cơ đột quỵ cao hơn bao gồm

• Tuổi tác: những người từ 55 tuổi trở lên có nguy cơ đột quỵ cao hơn những người trẻ tuổi.
• Chủng tộc: người Mỹ gốc Phi có nguy cơ đột quỵ cao hơn những người thuộc các chủng tộc khác.
• Giới tính: người đàn ông có nguy cơ xuất hiện đột quỵ cao hơn người phụ nữ. Phụ nữ thường già hơn khi bị và họ có nguy cơ tử vong cao hơn nam giới.
• Nội tiết tố: sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone bao gồm estrogen làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

4. Phòng ngừa đột quỵ

4.1. Các cách phòng ngừa

Xem thêm:

• Cách đeo lens và những lưu ý cho người mới bắt đầu
• Nhảy hiện đại – Những thông tin cần biết khi muốn học
• Bé bị đau mắt nhiều ghèn, nguyên nhân do đâu gây nên?

• Thường xuyên theo dõi và kiểm soát nếu bạn mắc bệnh huyết áp cao. Đây là điều cơ bản, dễ dàng và quan trọng nhất để bạn có thể làm để giảm nguy cơ đột quỵ. Giảm huyết áp có thể giúp ngăn ngừa TIA hoặc đột quỵ. Thay đổi lối sống lành mạnh và sử dụng thuốc thường được áp dụng để điều trị huyết áp cao.
• Hãy giảm lượng cholesterol và chất béo bão hòa ngay trong chế độ ăn uống thường ngày của bạn. Nếu bạn không thể kiểm soát lượng cholesterol thông qua thay đổi chế độ ăn uống, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm cholesterol cho bạn.
• Bỏ thuốc lá: hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ cho những người hút thuốc và cả những người không hút thuốc tiếp xúc với khói thuốc. 
• Đối với bệnh tiểu đường: bạn hãy quản lý chúng thật tốt bằng cách ăn kiêng, tập thể dục. Giảm cân cũng có thể giúp bạn giữ được lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh. Nếu các yếu tố về lối sống không đủ để kiểm soát bệnh tiểu đường của bạn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị tiểu đường.

4.2. Cách thực hiện phòng ngừa

• Trong chế độ ăn uống của bạn cần có nhiều trái cây và rau quả. Nếu bạn ăn năm phần trái cây hoặc rau quả hàng ngày trở lên có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ. Chế độ ăn có chứa dầu ô liu, trái cây, các loại hạt, rau và ngũ cốc nguyên hạt có thể sẽ hữu ích cho bạn.
• Tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm huyết áp, tăng mức cholesterol tốt và cải thiện sức khỏe tổng thể của mạch máu và tim của bạn. Nó vừa giúp bạn giảm cân, vừa kiểm soát bệnh tiểu đường và vừa làm giảm căng thẳng, mệt mỏi cho bạn. Bạn nên dành ít nhất 30 phút hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc đi xe đạp,…
• Giảm việc uống rượu trong trường hợp không cần thiết. Tuy nhiên, uống một lượng rượu nhỏ đến vừa phải chẳng hạn như một ly mỗi ngày. Có thể giúp bạn ngăn ngừa đột quỵ do thiếu máu cục bộ và giảm xu hướng đông máu của bạn. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ của bạn về những gì thích hợp dành cho cơ thể bạn.
• Tránh xa các loại ma túy bất hợp pháp hiện nay. Phổ biến nhất là một số ma túy đường phố như cocaine và methamphetamine chúng là những yếu tố nguy cơ gây TIA hoặc đột quỵ.

Để có một cơ thể khỏe mạnh, một bộ não hoạt động tốt bạn nên phòng ngừa hơn là chờ đến lúc đột quỵ xảy ra với bạn. Bằng các kiến thức được chia sẻ ở trên cũng như các biện pháp đơn giản mà hữu này. Hy vọng sẽ giúp cho bạn nhận biết và cũng như biết cách phòng tránh loại bệnh này.