Dưới hình thức rất đỗi giản dị, câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn là lời nhắc nhở, dạy bảo của ông bà ta về nhân cách làm người. Qua đó cũng thể hiện sâu sắc truyền thống đạo lý quý báu của người Việt Nam. Cùng chúng mình phân tích câu tục ngữ để thấy được điều đó.

1. Mở bài

Uống nước nhớ nguồn là một câu tục ngữ quen thuộc của dân tộc ta. Dưới hình thức vô cùng ngắn gọn nhưng câu tục ngữ lại là cả một bài bài học nhân sinh sâu sắc mà cả một dân tộc noi theo cũng như thể hiện sâu sắc truyền thống đạo lý đẹp đẽ của người Việt Nam: luôn luôn trân trọng, biết ơn những người đi trước.

2. Thân bài

2.1. Giải nghĩa: Uống nước nhớ nguồn là gì?

Theo nghĩa đen, “nguồn” chính là nơi bắt đầu của dòng nước. Theo nghĩa bóng, “nguồn” là hình ảnh ẩn dụ chỉ nguồn gốc của những thành quả mà con người đi trước dành cho các thế hệ sau. Hiểu theo nghĩa bóng vì “Nước có nguồn” nên khi chúng ta “uống nước” là thừa hưởng thành quả mà những người đi trước, thế hệ trước để lại. Câu tục ngữ trên đã mượn mối quan hệ khăng khít giữa “nguồn” và “nước” trong tự nhiên để nói với chúng ta một cách về triết lý sống sâu sắc: Khi hưởng thụ một thành quả, con người phải luôn nhớ ơn và suy nghĩ  đền ơn những người đã đem lại thành quả mà bản thân mình đang được hưởng.

2.2. Biểu hiện Uống nước nhớ nguồn trong cuộc sống

Mở rộng ra, mọi thứ mà chúng ta hưởng thụ ngày hôm nay đều có nguồn gốc từ công sức của bao người. Ngay cả đất nước Việt Nam ta hạnh phúc, hòa bình bây giờ là thành quả , công sức của tổ tiên, ông bà ta suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước. Mọi thứ giản dị xung quanh chúng ta: trang sách, ngòi bút, con đường đến trường, ngôi trường thân thiết bài giảng của thầy cô,… tất cả đều ẩn chứa công lao, đều là kết tinh từ công sức của bao người. Bản thân sự không lớn, trưởng thành của chúng ta cũng là nhờ công ơn của thầy cô, cha mẹ.

Như vậy, trong cuộc sống, không có thứ gì mà không mang dấu ấn công lao của một ai đó. Chính vì thế, trong kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam luôn mang hơi hướng khuyên bảo thế hệ sau những lời thấm thía về lòng biết ơn đối với công lao những người đi trước.

                                  Công cha như núi Thái Sơn

                       Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Hay rất nhiều, rất nhiều câu ca dao tục ngữ khác. Triết lí sống “uống nước nhớ nguồn” đã thấm nhuần trong văn hóa và từ đó hóa thân thành những tập tục đẹp đẽ của người Việt Nam. Biết ơn các vua Hùng dựng nước, dân ta có ngày giỗ Tổ Hùng Vương hằng năm. Nhớ ơn các thương binh, liệt sĩ đã đổ xương máu để gìn giữ hòa bình, chúng ta có ngày  27-7 để toàn bộ người dân tri ân.

2.3. Lợi ích của Uống nước nhớ nguồn và bài học nhận thức

Triết lí sống này đã trở thành bản lĩnh sống và là một nét nhân cách đẹp đẽ. Dạy cho con người lòng biết ơn, câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn có một giá trị nhân văn đẹp đẽ. Lòng biết ơn khiến con người chúng ta biết sống thủy chung, ân nghĩa. Nhờ lòng biết ơn mà các thế hệ kết nối khăng khít với nhau bởi tình người. Lòng biết ơn khi hóa thân thành hành động cụ thể là động lực đề giữ gìn non sông đất nước, xây dựng cuộc sống ngày một đẹp hơn.

Bác Hồ đã nói: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. “Nhớ nguồn” là phải giữ gìn, bảo vệ thành quả của những người đi trước, và khiến tạo nó trở nên vững mạnh, đẹp đẽ hơn. Ngày hôm nay là thành quả của cha mẹ, thầy cô của những người đi trước. Vì thế, chúng ta phải đi xa hơn nữa, vươn tới những chân trời mới, kiến tạo những điều phi thường cho đất nước. Có như thế chúng ta mới thật sự đền đáp công ơn dưỡng dục, sinh thành của thầy cô, của những người tạo nên đất nước. Cũng như là tạo ra những điều tốt đẹp cho thế hệ sau. Có như thế, chúng ta chẳng những tỏ lòng biết ơn mà còn xứng đáng với những điều răn dạy. 

3. Kết bài

“Uống nước nhớ nguồn” chính là đạo lý cao đẹp của dân tộc. Chúng ta phải biết cố gắng giữ gìn “nguồn nước” ấy và biến nó thành hiện thực trong nhân cách sống và lối sống đúng đắn của mỗi con người. Đối với học sinh chúng ta, phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi chính là cách đền ơn thiết thực nhất đối với công lao của cha mẹ, thầy cô và đất nước.

Hy vọng bài phân tích câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn của chúng mình đã mang đến cho bạn những thông tin thú vị.